Ομιλία Μητροπολίτου Ἠλείας
Προσφώνηση
τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἠλείας κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
εἰς τήν Α.Θ.Π. τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως
κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΝ
Εἰς τόν Ἱ. Μητροπολιτικόν Ναόν Ἁγ. Νικολάου Πύργου
3-9-2023
«Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστῃ, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε,
πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπῃ γενέσθῳ» (Α΄ Κορινθ. ΙΣΤ΄, 13-14).
Μακαριώτατε,
Σεπτή χορεία τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν,
Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες τοῦ Λαοῦ μας,
Σήμερον, κατά τήν Ἱεράν καί πανευφρόσυνον ἡμέραν, κατά τήν ὁποίαν ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησίας ἑορτάζει τήν μνήμην τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἀνθίμου, ὅστις ἔζησε τόν 3 ον μ.Χ. αἰῶνα καί ἡ πατρίδα του ἦτο ἡ Νικομήδεια, ἡ ἁγιότοκος αὐτή περιοχή. Ἀπό μικρός διεκρίθη γιά τόν εὐσεβῆ ζῆλο του πρός τόν Θεόν. Ἡ ζωή του ἦτο ὑπόδειγμα σωφροσύνης καί ἀγάπης.
Ἡ πνευματική ἱκανότητα τοῦ Ἁγίου Ἀνθίμου ὤθησε τούς χριστιανούς τῆς Νικομηδείας καί τόν ἔπεισαν νά γίνη ἱερέας καί ἀργότερα
Ἐπίσκοπός τους. Ὅταν ἔγινε ὁ διωγμός τοῦ Διοκλητιανοῦ, τόν ἐδίωξαν καί τόν συνέλαβαν τό 302 μ.Χ.
Ὁ Διοκλητιανός τοῦ πρότεινε νά θυσιάση στούς Θεούς γιά νά κερδίση τήν ζωήν του, ἄλλως τόν περίμεναν φρικτά βασανιστήρια, καί τοῦ ἔδειξε τά ὄργανα πού θά τόν βασάνιζαν.
Ὁ Ἅγιος μέ θάρρος καί ψυχραιμία, γιατί εἶχε ἀνδροθῆ εἰς τήν Ὀρθόδοξον πίστιν καί γνώριζε ποία εἶναι ἡ πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς καί δι’ αὐτῆς πού πορεύεται, δηλ. στήν ἐπιστροφή μας στόν Παράδεισον, τοῦ ἀπαντᾶ:
«Γιατί μοῦ τά δείχνεις; Γιά νά μέ φοβίσης; Αὐτά ἄς τά φοβοῦνται ἐκεῖνοι, γιά τούς ὁποίους ἡ παροῦσα ζωή εἶναι μόνο ἠδονή καί τήν στέρησή της θεωροῦν μεγάλη ἀπώλεια. Ἀλλά σέ μένα, ὅπως καί σέ κάθε χριστιανό, αὐτά δέν ἀσκοῦν καμία γοητεία.
Τό σῶμα μου εἶναι πρόσκαιρο καί εὐτελές, πού μόνη ἀξία ἔχει, ὅταν ἁγιασθῆ διά τοῦ Χριστοῦ καί δοθῆ εἰς τήν κατά Χριστόν ζωή. Ἑπομένως τιμωρίες καί βάσανα εἶναι γιά μένα πιό ποθητά ἀπό τοῦ νά ἀρνηθῶ τόν Σωτῆρα μου».
Ἀφοῦ τόν βασάνισαν φρικτά στό τέλος τόν ἀποκεφάλισαν. Ἔτσι ὁ Ἅγιος ὁδηγήθηκε ἀπό τά πρόσκαιρα εἰς τά αἰώνια, ἀπό τά φθαρτά εἰς τά ἄφθαρτα. Αὐτήν τήν χαρά προσφέρει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία δι’ ἡμῶν τῶν ἀξίων λειτουργῶν της μέ τήν τέλεσιν τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων.
Ὅπως, Παναγιώτατε, σήμερα μέ τήν ὑψηλή παρουσία Ὑμῶν, ἐτελέσθη ἡ ἀναίμακτος θεία Εὐχαριστία, τήν ὁποίαν προσφέρει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, πρός τόν εὐλογημένον λαόν της, ὡς στοργική Μητέρα καί μυσταγωγεῖ φιλοστόργως τόν πιστόν λαόν εἰς τό ἄρρητον βίωμα τοῦ ἀτελευτήτου ἐκείνου ὀγδόου αἰῶνος, τῆς ἀνεσπέρου δηλ. ἡμέρας τῆς Ἐνδόξου Ἐπιφανείας τοῦ Σωτῆρος μας Χριστοῦ.
Ζῶντες σήμερον τό ὑπερφυές τοῦτο μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας, προεξαρχούσης τῆς Ὑμετέρας Θειοτάτης Παναγιότητος, γινώμεθα ἅπαντες κοινωνοί τοῦ πληρώματος καί τῆς τελειώσεως τῆς Ἐκκλησίας εἰς τό Θεανδρικό πρόσωπον τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.
Εἶναι γνωστόν εἰς ὅλους μας, Παναγιώτατε, ὅτι εἰς ἑκάστη εὐχαριστηριακή Σύναξιν, εἰς τήν ὁποίαν καί διά τῆς ὁποίας συγκροτεῖται καί φανεροῦται ἐν τόπῳ καί χρόνῳ τό παμμυστήριον τῶν τοῦ Θεοῦ μυστηρίων, ἡ ἁγιωτάτη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ὡς «Σῶμα Χριστοῦ» ὀνομάζεται ὑπό τοῦ θείου Ἀποστόλου Παύλου καί «Πλήρωμα τοῦ τά ἐν πᾶσι πληρωμένου» (Ἐφεσ. Α΄ 22-23), χάριτι θεία, «ἔχομεν τοῦ θανάτου Αὐτῷ τήν μνήμην, ὁρῶμεν τῆς Ἀναστάσεως
Αὐτοῦ τότύπον, πληρούμεθα τῆς ἀτελευτήτου Του ζωῆς, ἀπολαμβάνομεν τῆς ἀκενώτου Του τρυφῆς» (Εὐχή Θ. Λειτουργίας Μ. Βασιλείου).
Μετέχομεν εἰς τήν θείαν Εὐχαριστίαν γιά νά ἀντιμετωπίσουμε τόν πνευματικόν θάνατον, πού τό τονίζει ἰδιαίτερα ὁ Ἀπ. Παῦλος λέγοντάς μας «εἴ τις οὐ φιλεῖ τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ἤτω ἀνάθεμα» (Α΄ Κορινθίους ΙΣΤ΄,22).
Ἡ ἁμαρτία εἶναι πραγματικότητα τραγική, ὅπως φρικιαστική πραγματικότητα εἶναι ἡ μόλυνσις τοῦ περιβάλλοντος, πού τόσο ἔντονα, Παναγιώτατε, μέ τά συνέδριά σας τονίζεται τήν ἐπικινδυνότητα τῆς ζωῆς μας καί κρούετε τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου καί τῆς ὁλοκληρωτικῆς καταστροφῆς τοῦ πλανήτου μας.
Ὅπως ἐπίσης ὀδυνηρή πραγματικότητα εἶναι ὁ ἀρρωστημένος ὕπνος, ὅπως ἐφιαλτική πραγματικότητα εἶναι ὁ θάνατος.
Ἔτσι διαπιστώνουμε ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι μόλυνσις. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀρρώστια ἀκούσια, κάποτε καί μεταδοτική.
Ἡ ἁμαρτία εἶναι ὕπνος, πού κοιμίζει τόν ἄνθρωπον καί δέν τόν ἀφήνει νά συναισθανθῆ τό γκρεμό. Ἡ ἁμαρτία εἶναι θάνατος, ὄχι μόνον διότι γεννάει τόν σωματικόν θάνατον, ἀλλά καί διότι χωρίζει τόν ἄνθρωπον ἀπό τόν Θεόν καί τόν ὁδηγεῖ στόν αἰώνιον θάνατον.
Ἐμεῖς ὅμως οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί μεταλαμβάνοντες ἐκ τοῦ ἑνός αὐτοῦ Ἁγίου Ποτηρίου, τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, στερεούμεθα «εἰς πίστιν ἀκαταίσχυντον, εἰς ἀγάπην ἀνυπόκριτον, εἰς πλησμονήν σοφίας, εἰς περιποίησι τῶν αὐτοῦ ἐντολῶν, εἰς ἀπολογία εὐπρόσδεκτον».
Αὐτό τό ἁγιώτατον μυστήριον τῆς ἐν Χριστῷ καί διά τοῦ Χριστοῦ ἀλληλοπεριχωρήσεως οὐρανοῦ καί γῆς, ἀγγέλων καί ἀνθρώπων, φυλῶν καί γλωσσῶν, ἱερουργεῖ ἀκατάπαυστα εἰς ἑκάστην εὐχαριστιακήν Σύναξιν καί ὅπου ὑπάρχουν Ὀρθόδοξα θυσιαστήρια, κατά τήν ἐντολήν τοῦ θείου Ἱδρυτοῦ της, Κιβωτός τῆς σωτηρίας μας, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία.
Μέσα ἀπό αὐτήν τήν ἐν φόβῳ Θεοῦ, πίστει καί ἀγάπῃ συμμετοχή μας εἰς τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, ἀποκτοῦμε συνείδησιν ὅτι εἰς τά ἐρωτήματα πού θέτει ὁ Ἀπ. Παῦλος «τόν ἄρτον ὅν κλῶμεν, οὐχι κοινωνία τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐστίν; ὅτι εἷς ἄρτος, ἕν σῶμα οἱ πολλοί ἐσμέν, οἱ γάρ πάντες ἐκ τοῦ ἑνός ἄρτου μετέχομεν (Α΄Κορινθίους Ι΄ 16-17).
Κατά τόν Ἅγιον Συμεών, τόν Νέον Θεολόγον, Ἐπίσκοπον Θεσ/νίκης «Ἡ κοινωνία ἐστί ἕνωσις Θεοῦ μεθ’ ἡμῶν, θέωσις ἡμῶν, ἁγιασμός, χάριτος πλήρωμα, ἔλλαμψις».
Αὐτήν τήν ἀλήθειαν, ὡς ποιότητα καί μαρτυρία ζωῆς, ἐβίωσαν αὐθεντικά οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ εὔχυμοι καρποί καί τά ἀγαθά γεννήματα τῆς Ἐκκλησίας μας.
Σχολεῖον, φυτώριον καί ἐργαστήριον πνευματικόν μαρτύρων καί ἁγίων εἶναι ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ἥτις ἐργάζεται εἰς τόν κόσμον διά νά γεννᾶ ἁγίους, νά πλουτίζη τό οὐράνιον πνευματικόν στερέωμα μέ ἀστέρες τηλαυγεῖς ἀντιφέγγοτας δοξολογικῶς εἰς τόν κόσμον τό μεγαλεῖον τοῦ Θεοῦ.
Μίαν ἰδιαιτέραν θέσιν εἰς τό ὁλόφωτον στερέωμα κατέχουν οἱ σήμερον ἑορταζόμενοι ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι μέ τόν πνευματικόν τους ἀγῶνα μέσα στήν ἀσέληνον νύκτα τοῦ Ἐθνικοῦ τους βίου ἀνεδείχθησαν οἱ ἔμψυχοι ἐκεῖνοι καί φωταυγεῖς λύχνοι, οἱ ὁποῖοι ἐφώτισαν παρακλητικά καί ἁγιαστικά τόν βίον τῶν συνανθρώπων μας ὅλων τῶν ἐποχῶν.
Ἡ παρουσία σήμερον ἐδῶ, Παναγιώτατε, Ἀρχόντων καί ἀρχομένων ὄντως «ἔαρ μυρίζει καί καινή κτίσις χορεύει» ἀναδέχεται ἐν εὐχαριστίαις καί χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ τάς πνοάς ἐν Βοσπόρῳ καί ὅλη ἡ τοπική μας Ἐκκλησία, ὁ Χριστοτέρπης σύλλογος τῶ σεπτῶν Ἱεραρχῶν, (μέ προεξάρχοντα τήν Α.Θ.Μ. Ἀρχιεπίσκοπον καί πάσης Ἑλλάδος κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΝ τόν Β΄), τούς φιλοπνόους Ἄρχοντάς μας, (μέ προεξάρχουσα τήν Αὐτοῦ Ἐξοχωτάτην Πρόεδρον τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου), τούς ἐνδοξοτάτους Ἡγήτορας τοῦ φιλόχριστου Στρατοῦ μας καί τῶν Σωμάτων Τάξεως καί Ἀσφαλείας, τόν ἀξιοθέντα Κλῆρον καί τόν πιστόν λαόν τῆς Ἐπαρχίας μας, ὅστις ἀγαπᾶ τό ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἱερόν Κέντρον τῆς Ὀρθοδοξίας καί τόν ἀγλαΐζοντα αὐτοῦ Προκαθήμενον.
Βλέποντας μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ τό τίμιον πρόσωπόν Σας, τιμιώτατε Πρωθιεράρχα, ὁ νοῦς ἀνατρέχει νοσταλγικά στό ἔνδοξον παρελθόν. Δι’ ὅλα αὐτά δοξάζομεν τόν χορηγόν παντός ἀγαθοῦ Κύριον.
Σᾶς εὐχαριστοῦμε ἐκ βάθους καρδίας, Παναγιώτατε, γιά τήν ἐν μέσῳ ἡμῶν παρουσίαν Σας. Ἐσεῖς πού εἶσθε ὁ ἐκφραστής τῶν ὑψηλῶν ἀξιῶν τοῦ Γένους καί ὁ ἀκαταπόνητος ἐργάτης τῆς ἑνότητος πασῶν τῶν ἐν Χριστῷ Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Εὐλογῶν καί ἁγιάζων Πατριαρχικῶς πάντας ἡμᾶς, οἱ ὁποῖοι διαφυλάσσουμε ἰσχυρούς καί ἀκμαίους τούς πνευματικούς δεσμούς μετά τῆς μαρτυρικῆς ἐν Κων/λει Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας.
Τό πάνσεμνον Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἡ πρωτόθρονος καί πρωτεύθυνος Ἀποστολική Καθέδρα τῆς Πανορθοδοξίας, ἐν τῷ προσώπῳ Σας, Παναγιώτατε, ἱερουργεῖ θυσιαστικά τό μυστήριον τῆς Ἑνότητος τῆς οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας καί μυσταγωγεῖ τόν κόσμον εἰς τό ἀνέσπερον Φῶς τοῦ πάντα ἀναστημένου στίς καρδιές μας Κυρίου.
Περιβεβλημένη τήν δόξαν τοῦ Σταυροῦ, ἡ Ἐκκλησία τῶν τοῦ Χριστοῦ πενήτων, διδάσκει ἐξ ἄμβωνος τήν δύναμιν τῆς θείας Χάριτος.
Μᾶς διδάσκετε ὡς Μητέρα Ἐκκλησία πρός θυγατέραν πρίν τό 1850 ὅτε δι’ εὐλογίας Ὑμῶν ἀναγνωρίσατε τήν αὐτοκεφαλίαν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ὁ Αὐτοκράτωρας Λέων ὁ ΣΤ΄ ὁ Ἴσαυρος προσήρτησε τό ἀνατολικόν Ἰλλυρικόν τῆς περιοχῆς δηλαδή τῆς Ἑλλάδος εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τό ἀπέσπασε ἀπό τό Ἐπισκοπεῖον Ρώμης , λόγω προβλήματος τῆς Εἰκονομαχίας.
Ἔτσι οἱ σχέσεις καί οἱ Ἐκκλησιαστικοί δεσμοί ἀναπτύσονται μεταξύ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Πελοποννήσου καί τοῦ Ἱεροῦ Κέντρου τῆς Ὁρθοδοξίας , τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Αὐτοί οἱ δεσμοί σφυριλατοῦνται καθ’ὅλην τήν διάρκειαν τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας.
Διακόπτονται δι’ὀλίγον τό 1204 μέ τήν Φραγκοκρατία καί ἐπανέρχεται μετά τόν 16 μ.χ αἰῶνα διά τῆς ἐπικρατήσεως τῆς Ὀθωμανοκρατίας εἰς τήν περιοχήν μας. Οἱ Μητροπόλεις καί οἱ Ἐπισκοπές τῆς Πελοποννήσου, ἄρα καί τῆς Ἠλείας λειτουργοῦν κανονικά καί δέν καταγράφονται οὐσιώδεις μεταβολές .
Πολλοί Ἐπίσκοποι Ὠλένης, ὅπως ὁ Ὠλένης Σισώης (1564 – 1565), ὁ Ὠλένης Θεοφάνης (1612 – 1622), συνυπογράφουν μέ τόν Μητροπολίτην Παλαιῶν Πατρῶν πολλά Πατριαρχικά γράμματα.
Αὐτό φανερώνει τήν σχέσιν πού ἀναπτύσσεται μεταξύ τῆς Ἐπισκοπῆς Ὠλένης καί Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τήν ἐν γένει ἐπίδραση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου στήν Περιοχήν μας. Δικαιοῦται λοιπόν ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ὡς μητέρα καί γαλουχός Ἐκκλησία τέκνων πολλῶν καί ἐκλεκτῶν, ὡς ἡμεῖς, νά καυχᾶται μετά τοῦ Ἀπ. Παύλου, λέγουσα: «ἐν γάρ Χριστῷ Ἰησοῦ διά τοῦ εὐαγγελίου ἐγώ ἡμᾶς ἐγέννησα» Α΄ Κορινθίους Δ΄ 15).
Τό ταπεινόν Φανάριον, ἡ δόξα τοῦ ὑμετέρου Γένους, ἀναβλύζει ἐκ τοῦ τάφου ζωή, τό οὐράνιον μεγαλεῖον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, τήν ψυχοφελεστάτην Χάριν τῆς ὑπομονῆς, τήν εὔλαλον διδαχήν τῆς σιωπῆς.
Ὁ δρόμος τοῦ ἱεροῦ καθήκοντός σας γίνεται πολλάκις σκληρός, μοναχικός, ἀλλά διά τοῦτο εὐλογημένος καί σωτήριος. Παναγιώτατε,
Εἰς ἔκφρασιν καί πίστωσιν τῶν πρός Ὑμᾶς ἱερῶν καί ἀδιαπτώτων αἰσθημάτων, βαθυτάτου σεβασμοῦ καί εὐγνωμοσύνης διά τήν προσγενομένην εἰς ὅλους ἡμᾶς μεγίστην τιμήν τῆς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν εὐλογητῆς καί εἰρηνοφόρου παρουσίας Σας, τήν ὁποίαν ὡς πολύτιμον μαργαρίτην θά διαφυλάξωμεν ἐντός ἱερωτάτου ἀρτοφορίου τῶν ψυχῶν μας, παρακαλοῦμε δεχθῆτε ἐκ μέρους τοῦ Κλήρου καί τοῦ λαοῦ καί ὅλης τῆς πολιτικῆς Ἐξουσίας αὐτό τό σέτ Ἁγίου Ποτηρίου καί Ἁγίου Δισκαρίου, γιά νά ἐνθυμεῖσθε τήν ἐδῶ παρουσία Σας καί νά δέεσθε γιά τούς εὐσεβεῖς Ἄρχοντας καί τόν πιστόν λαόν τῆς Ἐπαρχίας μας γιά τόν θεῖον φωτισμόν καί τήν σωτηρία μας.
Ὁ Χριστός ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν, Παναγιώτατε.
