Η Γκρέτα Θούνμπεργκ επέστρεψε στη δημοσιότητα, αυτή τη φορά όχι για να μιλήσει για την κλιματική κρίση, αλλά για να συμμετάσχει σε αποστολή προς τη Λωρίδα της Γάζας.
Με δάκρυα στα μάτια και μικρόφωνο στο χέρι, δήλωσε πως σκοπός της ήταν η «ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης».
Δίπλα της, η παλαιστινιακή σημαία κυμάτιζε, οι κάμερες απαθανάτιζαν τη στιγμή και η θάλασσα γινόταν φόντο για μια σκηνοθετημένη εικόνα. Για κάποιους, ήταν πράξη θάρρους. Για άλλους, μια προκλητική επίδειξη.
Όποια κι αν είναι η άποψη, είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα ακόμη κεφάλαιο στον συνεχή μετασχηματισμό του ακτιβισμού σε θέαμα.
Από τη Διάσκεψη του Νταβός στα πολιτικά σόου
Η Θούνμπεργκ δεν μοιάζει πλέον με ένα νεαρό πρόσωπο που προσπαθεί να μιλήσει με πάθος για το μέλλον του πλανήτη.
Έχει εξελιχθεί σε ένα σύμβολο επιμελημένης αγανάκτησης. Από τις επιπλήξεις στους ηγέτες του κόσμου μέχρι το πρόσφατο ταξίδι με ιστιοφόρο μαζί με Γάλλο ευρωβουλευτή και ηθοποιό του Game of Thrones, το μήνυμα μοιάζει να έχει δώσει τη θέση του στην εικόνα.
Η μάχη για το κλίμα που ηγήθηκε βασιζόταν εξαρχής σε δραματικούς τόνους και συναισθηματισμό, με ελάχιστο χώρο για ανάλυση και σύνθετες συζητήσεις.
Τώρα που η ένταση έχει υποχωρήσει, η Θούνμπεργκ αναζητά νέες σκηνές. Η Γάζα προσφέρεται για αυτόν τον ρόλο: δυνατή, φορτισμένη, δύσκολη — και, κυρίως, προβεβλημένη.
Ο ακτιβισμός ως θέατρο
Το ταξίδι της Θούνμπεργκ δεν φαίνεται να αφορά πραγματικά τη Γάζα. Αντίθετα, μοιάζει με ακόμη μια πράξη στο ίδιο έργο, σχεδιασμένη για να «συγκινεί» και να συσπειρώνει το ίδιο κοινό που την αποθέωσε στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Τα ίδια δραματικά βλέμματα, οι ίδιες δηλώσεις, τα ίδια μοτίβα.
Η εξέλιξή της δεν δείχνει αυθεντική ωρίμανση, αλλά μια συνεχώς ανανεούμενη καμπάνια δημοσιότητας. Μια σειρά από συμβολικές κινήσεις που υπηρετούν περισσότερο τη διατήρηση της εικόνας της παρά τον ίδιο τον σκοπό που επικαλείται.
Μια εφηβεία υπό το βλέμμα του κόσμου
Το πιο θλιβερό στην ιστορία αυτή δεν είναι η δημόσια έκθεση, αλλά το τίμημα της. Η Γκρέτα μεγάλωσε μέσα σε μια διαρκή κατάσταση συναγερμού, φορτωμένη με την ιδέα ότι μόνο εκείνη μπορεί να «σώσει» τον πλανήτη.
Η κοινωνική της αδεξιότητα, που αποδόθηκε στο σύνδρομο Άσπεργκερ, θεοποιήθηκε. Αντί να της επιτραπεί να ζήσει την αβεβαιότητα και τις δοκιμές της εφηβείας, υιοθέτησε έναν ρόλο σχεδόν μεσσιανικό.
Καθώς ωριμάζει, δεν μπορεί εύκολα να αποδράσει από αυτόν τον ρόλο. Δεν επιτρέπεται να αμφισβητήσει, να αποσυρθεί ή να αναστοχαστεί. Κάθε της εμφάνιση πρέπει να είναι πιο ηχηρή, κάθε θέση πιο απόλυτη. Το αφήγημα απαιτεί συνέπεια — όχι με την αλήθεια, αλλά με το brand.
Ποιος ωφελείται πραγματικά;
Στο τέλος, δεν είναι η Θούνμπεργκ αυτή που επωφελείται περισσότερο. Είναι οι οργανώσεις, τα think tanks, τα διεθνή δίκτυα που χρειάζονται ένα «σύμβολο». Ένας ενήλικας ακτιβιστής θα περνούσε απαρατήρητος. Ένα παιδί όμως, που «παγιδεύτηκε στον χρόνο», εξακολουθεί να συγκινεί.
Και εκεί βρίσκεται και το πιο αμφιλεγόμενο στοιχείο: μια λευκή, πλούσια, ευρωπαία, που δακρύζει για μια περιοχή με την οποία δεν έχει βιωματική σχέση. Όχι για να αλλάξει κάτι ουσιαστικά, αλλά για να ανανεώσει την παρουσία της στη δημόσια σφαίρα.
Η Γάζα δεν είναι για εκείνη μια τραγωδία· είναι σκηνικό. Ένα φόντο για την επόμενη πράξη.
Από παιδί-σύμβολο σε influencer
Η Γκρέτα Θούνμπεργκ δεν είναι προφήτισσα. Είναι προϊόν της εποχής της, ένας influencer σε έναν κόσμο που συγχέει την αγανάκτηση με την ανάλυση και την εικόνα με την ουσία. Το κύμα της κλιματικής ανησυχίας ίσως να έχει κοπάσει, αλλά εκείνη συνεχίζει να πλέει — σε πιο επικίνδυνα, πιο θεαματικά, πιο πολιτικά φορτισμένα νερά.
Σε έναν κόσμο που διψά για απλοϊκές αφηγήσεις και ηρωικά πρόσωπα, η ιστορία της Θούνμπεργκ είναι υπενθύμιση ότι ακόμη και οι πιο αγνές προθέσεις μπορούν να χαθούν όταν η εικόνα υπερισχύσει της ουσίας.
Πηγή: NewsFire.GR
