Η Αγία Βαρβάρα η Μεγαλομάρτυς , της οποίας τη μνήμη τιμά η Εκκλησία μας στις 4 Δεκεμβρίου, έζησε τον 3ο αιώνα επί Ρωμαίου αυτοκράτορα Μαξιμιανού, στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας.
Αγία Βαρβάρα η Μεγαλομάρτυς – Ο βίος
Ήταν μοναχοκόρη του πλούσιου ειδωλολάτρη Διόσκουρου και από νεαρή ηλικία ασπάστηκε το χριστιανισμό, παρά τις αντίθετες προσπάθειες του πατέρα της.
Ο Διόσκορος ή Διόσορος, ήταν φανατικός ειδωλολάτρης και πατέρας της. Την είχε φυλακίσει σε ένα πύργο γιατί φοβόταν τους μνηστήρες.
Η άρνησή της να παντρευτεί έναν ειδωλολάτρη εξόργισε τον Διόσκουρο, ο οποίος την κατήγγειλε στις ρωμαϊκές Αρχές για τη χριστιανική πίστη της.
Ο πατέρας της δεν ήθελε να χρησιμοποιεί τα δημόσια λουτρά και να βγαίνει έξω από το πύργο της φυλάκισής της.
Διέταξε λοιπόν, να χτίσουν λουτρά στον πύργο που διέμενε.
Το σχέδιο εκεί είχε δύο παράθυρα αλλά η Αγία Βαρβάρα, τιμώντας την Αγία Τριάδα, είπε να χτιστούν τρία παράθυρα.
Ο πατέρα της κατάλαβε έτσι ότι ήταν Χριστανή και όρμηξε στο πύργο κυνηγώντας την να τη σφάξει.
Η Αγία έφυγε και γλύτωσε καταφεύγοντας στα βουνά. Αλλά συνελήφθει και οδηγήθηκε στον Ρωμαίο Έπαρχο.
Βασανίστηκε, διαπομπεύτηκε γυμνή, και αποκεφαλίστηκε τελικά από το χέρι του ίδιου του πατέρα της.
Ο Διόσκουρος για το ανοσιούργημά του αυτό χτυπήθηκε από κεραυνό και έπεσε νεκρός.
Προστάτιδα του Πυροβολικού
Τον τιμωρό αυτό κεραυνό συμβολίζουν, τα πυρά του Πυροβολικού και το 1829 καθιερώθηκε ως προστάτιδα του Ελληνικού Πυροβολικού.
Το γεγονός γιορτάσθηκε στο στρατόπεδο του «Τάγματος Πυροβολητών».
Σύμφωνα με το έθιμο, προσφέρθηκαν στους επισκέπτες οι πατροπαράδοτοι λουκουμάδες με κονιάκ.
Η Διεύθυνση Πυροβολικού για να την τιμήσει εξέδωσε το 1999 αναμνηστικό μετάλλιο με την ευκαιρία των 170 ετών από της καθιέρωσης της ως προστάτιδας.
Τι συμβολίζει το ποτήρι που κρατά
Στη Ορθόδοξη εικονογραφία η Αγία Βαρβάρα ζωγραφίζεται πολλές φορές μ’ ένα ποτήριο στο χέρι.
Αυτό συμβαίνει επειδή, είναι προστάτιδα ενάντια στο αιφνίδιο θάνατο και δεν επιθυμεί να στερηθούν οι ετοιμοθάνατοι την θεία κοινωνία.
Συχνά τη συναντούμε κοντά σ΄ έναν πύργο (με τρία παράθυρα) ή κρατώντας ένα βιβλίο (για τους ετοιμοθάνατους) ή ένα κλαδί φοίνικα.
Ο καλλιτέχνης πάντοτε αποδίδει στην Αγία μεγαλομάρτυρα σπουδαία ομορφιά.
Αφήνει να φαίνεται η παρθενική σεμνότητα. Απεικονίζει το σθένος που έδειξε η Αγία κατά τις μαρτυρικές στιγμές του βίου της και του τέλους της.
Παριστάνει την ακαταμάχητη αγάπη της προς το Σταυρό και τον Ιησού Χριστό.
Κάποιες φορές εικονίζει την Αγία να φέρει στο αριστερό χέρι δάφνη, ως σύμβολο της ολοκληρωτικής νίκης κατά του Δαίμονα, και στα δεξιά το Σταυρό.
Άλλοτε να κρατά στο αριστερό χέρι δάφνη ή κρίνο, που συμβολίζει την αγνότητα, την καθαρότητα και την παρθενία της μεγαλομάρτυρας.
Επίσης, με Σταυρό μαζί και ειλητάριο, που συμβολίζει την προσευχή της Αγίας και τη δύναμη που έπαιρνε πάντοτε στις στιγμές της αγωνίας.
Άλλοτε παριστάνεται να έχει το δεξί χέρι μπροστά στο στήθος σε στάση ευχαριστίας προς το Θεό και αριστερά να κρατά δάφνη.
Ιερά Λείψανα
Κατά τον 9ο αιώνα έγινε ανακομιδή των λειψάνων της και η μεταφορά τους από την Βιθυνία στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά δε το 991 ο Αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ δώρησε μέρος αυτών στους Βενετούς οι οποίοι και τα απόθεσαν στον Ναό του Αγίου Μάρκου.
Κατά το 12ο αιώνα, μέρος υπολοίπων λειψάνων της Αγίας μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στο Μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ με τους Χρυσούς Τρούλους στο Κίεβο.
Εκεί, παρέμειναν ως το 1930, όταν μεταφέρθηκαν εκ νέου στον Καθεδρικό Ναό του Αγ. Βλαδίμηρου στην ίδια πόλη.
Υμνολογία
Απολυτίκιο:Ἦχος δ’.
Βαρβάραν τὴν Ἁγίαν τιμήσωμεν· ἐχθροῦ γὰρ τὰς παγίδας συνέτριψε, καὶ ὡς στρουθίον ἐῤῥύσθη ἐξ αὐτῶν, βοηθείᾳ καὶ ὅπλῳ τοῦ Σταυροῦ ἡ πάνσεμνος.
Κοντάκιο:
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τῷ ἐν Τριάδι εὐσεβῶς ὑμνουμένῳ, ἀκολουθήσασα σεμνὴ Ἀθληφόρε, τὰ τῶν εἰδωλων ἔλιπες σεβάσματα· μέσον δὲ τοῦ σκάμματος, ἐναθλοῦσα Βάρβαρα, τυράννων οὐ κατέπτηξας, ἀπειλὰς ἀνδρειόφρον, μεγαλοφώνως μέλπουσα ἀεί, Τριάδα σέβω τὴν μίαν θεότητα.
Κάθισμα:Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Ἐν τῇ ἀθλήσει σου, πάντας ἐξέπληξας, ὅτι ὑπέμεινας, τὰς τῶν τυράννων πληγάς, δεσμὰ, βασάνους, φυλακάς, Βαρβάρα παναοίδιμε· Ὅθεν καὶ τὸν στέφανον, ὁ Θεός σοι δεδώρηται, ὅνπερ ἐπεπόθησας, ψυχικῶς καὶ προσέδραμες· αὐτὸς καὶ τὰς ἰάσεις παρέχει, πᾶσι τοῖς πίστει προσιοῦσί σοι.
Ὁ Οἶκος:
Τὴν νυμφευθεῖσαν τῷ Χριστῷ διὰ τοῦ μαρτυρίου, Βαρβάραν συνελθόντες τιμήσωμεν ἀξίως, ὅπως αὐτῆς ταῖς προσευχαῖς λύμης ψυχοφθόρου λυτρωθέντες, καὶ λοιμοῦ, σεισμοῦ τε καὶ καταπτώσεως, τὸν βίον ἐν εἰρήνῃ διέλθωμεν, καταξιωθέντες μετὰ πάντων τῶν Ἁγίων, τῶν ἀπ’ αἰῶνος Θεῷ εὐαρεστησάντων, διάγειν ἐν φωτί, καὶ μέλπειν ἀξίως, ἐθαυμάστωσας Σῶτερ τὰ σὰ ἐλέη πᾶσι τοῖς πίστει ὁμολογοῦσι, Τριάδα σέβω τὴν μίαν θεότητα.
Μεγαλυνάριο:
Πατέρα λιποῦσα τὂν δυσσεβῆ, ἐδείχθης θυγάτηρ, Βασιλέως τῶν οὐρανῶν, ὑπὲρ οὗ προθύμως, ἀθλήσασα Βαρβάρα, λυτροῦσαι πάσης νόσου, τοὺς προσιόντας σοι.
Βασική πηγή πληροφοριών
Άλλες δημοσιεύσεις μας για Ορθοδοξία
