Η πρόσφατη σύλληψη του 42χρονου TikToker που παρουσιαζόταν ως διαμεσολαβητής ανάμεσα σε οικογένειες Ρομά, άνοιξε τον φάκελο ενός σιωπηλού, παρασκηνιακού αλλά πανίσχυρου μηχανισμού απονομής «δικαιοσύνης» που λειτουργεί εδώ και χρόνια εντός των κοινοτήτων αυτών, με πρωταγωνιστές τους λεγόμενους «καθαριστές».
Στη γλώσσα των Ρομά, ο όρος «καθαριστής» περιγράφει τον άνθρωπο που «καθαρίζει» καταστάσεις: λύνει διαφορές, σβήνει εντάσεις, αποκαθιστά ισορροπίες , πάντα έναντι χρημάτων και πάντα εκτός του πλαισίου της επίσημης Δικαιοσύνης.
Πρόκειται για άτομα με βαρύ κοινωνικό εκτόπισμα μέσα στις κοινότητες, που παρεμβαίνουν όταν δύο πλευρές βρίσκονται σε αντιπαράθεση. Είτε η διαφορά αφορά οικονομικές δοσοληψίες, είτε πρόκειται για προσωπικές υποθέσεις όπως χωρισμοί, γάμοι, βεντέτες ή προσβολές τιμής, οι «καθαριστές» αναλαμβάνουν τον ρόλο του δικαστή , πολλές φορές και του εκτελεστή της απόφασης. Οι υποθέσεις δεν φτάνουν ποτέ σε ελληνικά δικαστήρια. Οι εμπλεκόμενοι πληρώνουν και μάλιστα αδρά ώστε ο καθαριστής να δώσει μια «απόφαση» που θα γίνει σεβαστή από όλους. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο η αμοιβή να καταβάλλεται και από τις δύο πλευρές, ενισχύοντας την αίσθηση εξάρτησης από τον «ρυθμιστή» της κατάστασης. Ο λόγος του, ακόμη κι αν δεν έχει καμία νομική ισχύ, ισοδυναμεί με τελεσίδικο.
Η δράση τους θυμίζει σε πολλές περιπτώσεις παραδικαστικό κύκλωμα με δικούς του κανόνες, ιεραρχία, επιρροή και κώδικα σιωπής. Όμως, το στοιχείο που διαφοροποιεί πλέον τους «καθαριστές» από το παρελθόν είναι η νέα τους βιτρίνα: τα social media. Οι πιο «σύγχρονοι» εξ αυτών αξιοποιούν το TikTok, το Facebook και το Instagram για να διατυμπανίζουν τη φήμη τους, να επιδεικνύουν πλούτο, να προβάλουν «λύσεις» που έδωσαν σε υποθέσεις, να δείχνουν βίντεο από συμφιλιώσεις που μεσολάβησαν ή να διαμηνύουν με αυστηρό ύφος ότι «όποιος δεν ακούει, πληρώνει». Είναι ένας ιδιότυπος ψηφιακός εκφοβισμός, που παράλληλα χτίζει το προφίλ τους: άνθρωποι του λόγου τους, που δεν σηκώνουν πολλά και φέρνουν “ειρήνη” με το δικό τους τρόπο.
Ο TikToker που συνελήφθη ήταν ακριβώς ένα τέτοιο παράδειγμα. Με βίντεο από πολυτελή αυτοκίνητα, προπονήσεις σε γυμναστήρια και εμφανίσεις δίπλα σε τραγουδίστριες, έφτιαχνε το προφίλ του σκληρού άντρα που «λύνεται μόνος του» και “καθαρίζει” υποθέσεις άλλων. Πίσω όμως από τα like και τις προβολές, υπήρχε ένα ποινικό παρελθόν 25 και πλέον υποθέσεων, που εκτεινόταν από ληστείες και εκβιασμούς έως συμμετοχή σε εγκληματικές οργανώσεις και τοκογλυφίες. Δεν ήταν απλώς influencer, αλλά πρόσωπο με βαθιές διασυνδέσεις και ιστορικό που προκαλεί ανησυχία. Η περίπτωση αυτή λειτούργησε σαν μεγεθυντικός φακός πάνω σε μια διαχρονική παθογένεια. Γιατί οι «καθαριστές» δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Αντίθετα, αποτελούν μια βαθιά ριζωμένη πρακτική, που παρακάμπτει τους θεσμούς και εδραιώνει τη λογική της «αγοράς» απονομής δικαίου: όποιος πληρώνει περισσότερο, έχει το δίκιο με το μέρος του. Τα δικαιώματα και οι ευθύνες υποκαθίστανται από συμφωνίες κάτω από το τραπέζι. Ο φόβος και η ανάγκη οδηγούν τις οικογένειες να στραφούν σ’ αυτούς. Η επίσημη Δικαιοσύνη είναι είτε πολύ αργή, είτε πολύ μακριά.
Και όσο το TikTok τους προσφέρει πρόσβαση στο κοινό, όσο προβάλλονται ως «άνθρωποι που λύνουν» και ενισχύουν το προσωπικό τους brand με βίντεο γεμάτα δύναμη, λεφτά και «σεβασμό», τόσο η γάγγραινα μεγαλώνει. Οι «καθαριστές» συνεχίζουν να ρυθμίζουν ισορροπίες, να επηρεάζουν συνειδήσεις, να διαμορφώνουν κοινωνικούς κανόνες έξω από κάθε θεσμικό πλαίσιο. Και όσο δεν υπάρχει κρατική παρέμβαση ουσιαστική και σταθερή μέσα στις κοινότητες αυτές, θα συνεχίζουν να «καθαρίζουν» με τον δικό τους τρόπο: ανεξέλεγκτοι και πανίσχυροι.
Πηγή: Πρώτο Θέμα
Πηγή: Law and Order
